गुरु शब्दको व्युत्पत्ति संस्कृत भाषाको गु (अज्ञान) र रु (प्रकाश)बाट ज्ञानको अन्धकारबाट उज्यालोमा लैजाने पदप्रदर्शकको रुपमा व्याख्या गरेको पाइन्छ । हिन्दु सभ्याताको गुरुकालीन सिकाइ परम्पराले विनिमार्ण गरेको गुरु शब्दले ज्ञान प्रदान गर्ने संस्था, सर्वज्ञानी, सदाचरण, सत्यमार्गी, निष्ठावान, ज्ञानविज्ञानको स्रोतको रुपमा मान्ने गरिन्थ्यो । अाजकल विद्यालयमा शिक्षण गर्ने शिक्षकलाई पनि गुरु...
फूलको, प्रेमको, निझरको, प्रकृतिको अनि आकाशको अनन्तको ।पृथ्वीको विशालताको, सागरको गहिराइको, सगरको उचाइको र यावत आयतनको । त्यस्तै मान्छेको खप्पर र गिदीको, भुँडी र लिद्दीको । अनि अनेकौं चल, अचल, जड, जहादि । औषधी, विषादि र त्यसप्रति बगेका भावना, उडेका कल्पना र सुतेका विपना, चच्चलाएका सपनादिको अभिव्यक्त्याउने माध्यम बनेका...
हरेक दिन सूर्यले धर्तीको दर्शन गर्न आफ्नो ओँठभरी लाली पोत्छ । बसन्तको गुराँसजस्तै भएर मुस्कुराउँछ । मान्छेले नयाँ सोच र जाँगर लिएर निस्किन्छन् नयाँ यात्रामा । मानव उद्विकास भएदेखि दिनानुदिन समाज प्रगतिपथमा निरन्तर हिँडिरहेको छ । सामाजिक, राजनीतिक, आर्थिक होस् कि साँस्कृतिक हर तरहले समाज अगाडि बढिरहेकै छ ।...
मानव सभ्यताको विकास सँगसँगै विभिन्न दर्शन, सिद्धान्त, विचारधारा र विश्वमा घटेको सबैप्रक्रारको घटनाहरू मानिससँग सम्बन्धित छन् । र, आजसम्म ब्रह्माण्डको अस्तित्वमा आएको सम्पूर्ण वस्तुहरूमाथि मानवजातिले उक्त विचारमार्फत नियन्त्रण गर्न सफल पनि भयो । विभिन्न खोजअनुसन्धान मार्फत आधुनिक विश्व पहिचान मानव जीवनबाट नै सम्बभ भयो । आजको युगलाई विज्ञानको युग भनिन्छ...
व्यक्तिको पहिलो पहिचान भनेको उसको नाम हो । साधारणतया: नेपाली पुरा नामथरमा तीन नामहरू हुने गर्दछन् । पहिलो व्यक्तिको नाम – विर्ख, मध्यनाम (अतिरिक्त) – बहादुर/प्रसाद र बाबुको बंशज थर – लिम्बू (समुदायनाम)= विर्ख बहादुर लिम्बू हुने गर्दछ । नेपालमा बच्चा जन्मेकै दिनदेखि करिब एक बर्षभित्रमा बच्चाको नामकरण संस्सकार गरी...
'महान् व्यक्तिहरूको एउटा न एउटा सिद्धान्त हुन्छ' रे । के राजनीतिज्ञ, के सङ्गीतज्ञ, के साहित्यक र के महात्मा सबैको आफ्नो सिद्धान्त हुनु स्वाभाविक र अति अनिवार्य पनि हो रे । त्यसैले एक दुईवटा रचना मात्रै लेख्ने म बबुरोलाई मेरा साथीहरू मेरा साहित्यिक मान्यता र सिद्धान्त के छ भनी सोध्छन् र उत्तर...
सिङ्गाे समाज र मानवतालाई स्तब्ध पार्ने रुकुम घटना नेपाली समाजको विद्रुप पक्ष हो । यस घटनाले हाम्रो समाजलाई नराम्ररी झस्काएको छ । जातीय विभेद र त्यसबाट उत्पन्न परिणाम कति भयावह र विभत्स हुन्छ भन्ने यो एउटा गतिलो उदाहरण हो । यो हाम्रो विभेदकारी जातीय सामाजिक संरचनाले सिर्जना गरेको परम्परागत विभेदकै...
१९ औं शताब्दीमा कार्ल मार्क्स र फ्रेडरिक एङ्गेल्सले नयाँ अवधारणा अघि सारे । जसले विश्वमा कम्युनिस्ट आन्दोलनको बिजारोपण गर्यो । २१ फेब्रुअरी १८५८ मा ‘कम्युनिस्ट मेनिफेस्टो’ प्रकाशित गरे । त्यहीँबाट मार्क्सवादको उदय भयो । आज दुई सय वर्ष बितिसक्दा पनि उनको सिद्धान्त ज्यूँदो छ । उनको सिद्धान्तलाई उत्कृष्ट मानिन्छ ।...
विषय प्रवेश डा. देवी क्षेत्री दुलाल डा. देवी क्षेत्री दुलाल पाथीभरा प्रदेश नं.१ अन्तर्गत, ताप्लेजुङ जिल्लाको सदरमुकाम फुङलिङ नगरपालिकाको शिरोभागस्थित ३७९५ मीटर उचाइमा रहेको छ । पाथीभरा ठाउँको नाम हो, यो डाँडा पाथीभरि अन्न भरेको जस्तै स्वरूपमा छ । परापुर्व कालदेखि यहाँका मान्छेले यो डाँडालाई पाथीभरि अन्न भरे जस्तो डाँडा...
चिया गफ अनौपचारिक लेख हो जसमा नेपाल, भारत र विश्व परिवेशमा नेपाली भाषीका कुराहरू हुने गर्छ । यसैगरि भूत र वर्तमान कुरालाई हेरेर तुलनात्मक लेख लेखिरहेका छन्, सिक्किमको राजधानी गान्तोकबाट प्रवीण खालिङले। पछिल्लो केही वर्षयता उनले यो चिया गफ अभ्यास गरिरहेका छन् । निबन्धात्मक शैली भएर पनि कतिपय चिया...
