१
फर्सीको जरा
अनन्त विडम्बनाले अनन्त हातले
अनन्त चिलले झम्टा मारेको
वर्तमान एक टुक्रा समय, रक्तचापको डिग्रीमा चढेको पारो
तपाईंलाई यो पनि मन पर्न सक्छ
जसलाई पर्खिरहेछौँ, चल्ला बनेर।
………………………………
खल्वाट देखाएर विश्वास दिइरहेछु
पूर्व बिदा विश्वास, आउने विश्वास,
बाँचिरहेको विश्वास,
रंगका विश्वासै विश्वास हामी नै विशवास गर्न सक्तैनौं
विश्वास कहाँ टाँसिएको छ जरा भएर,
मलाई एक विश्वास भए पुग्छ
मलाई एक वर्तमान भए पुग्छ
आउने जाने त्यसैमा, अनन्तको अनुहार हेर्न,
……………….
(किनकि समयहीन नै समय हिँडिरहेछ, सडकहीन सडकमा)
…………………
यो काँक्रो आफैं थाँक्रोसित पाकेको थाकेर
यसलाई टेबिलमा राख यसलाई टेबिलमा राख
यसलाई टेबिलमा बाँड भेला भएर।
हामी बितेका गीत हामी बितेका समय
भोज गर यसलाई टेबिलमा काट।
एक हतारमा हतार एक जीवनमा जीवन
हात फिँजाएको अनन्तमा ठीटलाग्दो विचार जे हामी
रोप्न लागेका छौँ,
नयाँ कोदालीले माटो नलागेको हातबाट (असफलताका)
वजनबिनाको डल्ला फोरेर
टेबिलको विश्वमा
फर्सीको शान्त बियाँ समयको बारीमा
अस्तित्वको वर्तमान शान्त बिउमा जहाँ पर्खिन सक्तछ
एक मात्र अनन्तका कानो गुदी,
… भोज गर…
……………….
लाटीले घुमाएको जाँतोमा पालो छाडेर वर्तमान दौडेको छ।
कानो गोरूको हरियो चौरमा निम्त्याएर वर्तमान फर्केको छ।
चट्टानले मिचेको अगेनोमा रोटी पोलेर वर्तमान लम्बेको छ।
छकिनबाट घटाउ गर अनन्त घट्टको तावा मात्र हो
काट भोज गर बितेको भुङ्ग्रेे रोटी टेबिलमा
किनकि अनन्तले हामीलाई छली चिलझैँ झम्टा मार्छ
भुत्ले नङ्ग्रा लिएर
यद्यपि हामी अनभिज्ञ छैनौँ परमाणुका लागि पनि
ज्ञानले चहचहाइरहेका चाहान्छु, तिमी जे… म जे
हरेक पदार्थ हरेक हरेक अर्थमा अर्थसित विभिन्न अर्थ
बिउजस्तै फराकिला बिउजस्तै फराकिला अनन्तजस्तै
सिङ्गै आकाशजस्तै धर्तीजस्तै समु›जस्तै
बिउजस्तै फरासिला।
………….
हामी माटो… हरेक अर्थ माटो अर्थ
………….
हुटिट्याउँको आकाशमाथि आकाश खस्तछ
मलाई हिँड्ने हिम्मत देऊ म फर्सीको मन्टा हुँ
मलाई घुसि्रन क्षितिज देऊ म तोरियाँको जरो हुँ
मलाई उभिन दिशा देऊ म पारिजातको थुतुनो हुँ
मलाई अनन्त फोर्न देऊ म आफैँ समय हुँ
हुटिट्याउँको आकाश अकासिन्छ
झुम्रोको फूल कोरलिनु प्रथम
हुटिट्याउँको आकाशे खुट्टा माटोमा उभिन्छ मलाई हिँड्न देऊ
अनन्त फोरेर
म फर्सीको मन्टा हुँ आकाश छेडिरहेको
म फर्सीको पात हुँ, क्षितिज उचालिरहेको,
म फर्सीको जरा हुँ पृथ्वी पक्रिरहेको।
हामी अनन्त हाँगा अनन्त जरा हामी अनन्त लहरा
मलाई हिँड्न देउ हुटिट्याउँको आकाश खसालेर,
म फर्सीको मन्टा हुँ म आफैं समय हुँ म आफैँ अनन्त हुँ
प्रुफ रिडर मेरो कानको कानेगुजीको पाप्रा
मेरो कानको कानेगुजी
पेपरवेटको पहाडमा लुकामारी
विचारमाथि विचार अभियान
मसीको अरालो उकालो
कागते कारखानाको स्वर
टाइपराइटरको पदचाप ध्वनि
………….
विश्वास नगर्ने मलाई काट र टेबिलमा…
—विश्वास गर। म फर्सीको जरा हुँ,
आकाश हुँ म, फर्सीको…
२
एउटा गीत नेपालको लागि
नेपाली आमाका नेपाली अनुहारहरू ।
नेपाली माटाका नेपाली अनुहारहरू ।
म त सप्तगण्डकी बनिसकेछु अनुहारहरूमा ।
म त सप्तकौशिकी बनिसकेछु वेशभूषामा ।
मेरा कल्पनामा छाल उठेछन् सात स्वरको।
एउटा वीणा हो नेपाल, एउटा सारङ्गी हो नेपाल ।
एउटा तुरही हो नेपाल, एउटा सहनाई हो नेपाल ।
मुर्चुङ्गामा एक्लै सेर्पिनी खेलेर झरेकी नेपाल ।
लिम्बुनी भाखा फेरी–फेरी उक्लेकी नेपाल ।
सिपालु हातले छुनू यो गितार सप्तस्वर आफै बज्छ ।
सप्तगण्डकी छुनू सिपालु हातले सप्तस्वर आफै उठ्छ ।
लहर उठ्नेछन् हिमाली क्षितिज कालीको तीर बनेर ।
कठोरता पग्लिनेछ नबोलेको वीणालाई एक स्वर दिनु मात्र छ ।
कठिन पनि छैन नबोलेको मित्र एक फेर घचघच्याउनु छ ।
टाढा छैन नचिनेको बस्ती एक फेर पुग्नुपर्छ।
झर्नाहरू तार हुन् सारङ्गीका, झर्नाहरू रेसा हुन् मुर्चुङ्गाका ।
सप्तगण्डकी जहाँबाट उठ्छ/सप्तकोशी जहाँबाट बज्छ ।
तमोर, अरुण निद्राबाट जुन सितारमा उठ्नेछन् स्पर्शमा ।
हिमाली पहरा गुनगुनाउनेछन् जुन गीतले
त्यो पानी उठेको छ यो सारङ्गीमा ।
त्यो छाल खेलेको छ नेपाली गितारको तारमा ।
सप्तगण्डकी सङ्गीतमय छ समूहगानले।
सप्तस्वर त्यसैले सङ्गीतमय छ एकान्त साधनाले।
सप्तकौशिकी त्यसैले सप्तद्वीपमा उठेको छ मणिमाणिक्यले।
गीत उठ्नुपर्छ यो माटोमा, सङ्गीत उठ्नुपर्छ यो उपत्यकामा ।
पहाड–पहाड देखिए पनि, ढुङ्गा–माटो देखिए पनि ।
यदि देशको ढुकढुकीमा एउटै गितार छ भने।
यदि यो तमोरमा एउटै सङ्गीत छ भने।
यदि यो प्राणमा एउटै मुटु छ भने।
गाउँहो। नेपाली हो। गण्डकी गाउँ–गाउँ हो। नेपाली सप्तकोशी गाउँ।
गाउँदा धरमरले होइन । गाउँदा कम्पनले होइन ।
हिँड्दा डगमगले होइन । एउटा नेपालीले डगमग गर्नु हुँदैन ।
एउटा गीतले यो आकाश उठ्नुपर्छ।
एउटै सङ्गीतले यो धर्ती सङ्गीतमय बन्नुपर्छ।
कष्ट त छ गीत गाउनु र एक्लैसाज बजाउनु।
कष्ट त छ गीतमा फेरि गेडा हुनु त्यस गेडामा कल्पनाउनु।
एउटा मदिरा हो देशको कल्पना ।
एउटा मदिरालय हो देशको सङ्गीत ।
म गीत गाउँछु नेपाली तिमी नाच । तिमी नेपाली गीत गाऊ म नाच्छु।
त्यो एउटा गीत सेर्पिनीले हेलम्बूमा गाएजस्तै उच्चाइको होस्।
त्यो एउटा गीत थकालीले गाउन लागेको भावनाको होस्।
त्यो एउटा मनको तार डोल्पाली सुन्दरीले छोएजस्तो छोएको होस्।
त्योगीत शान्तिका लागि । त्योगीत प्रगतिका लागि ।
त्योगीत उन्नतिका लागि । त्योगीत प्रेमका लागि ।
त्योगीत मुसिबतमा मोहबतका लागि ।
सप्तकोशीका लागि, सप्तगण्डकीका लागि ।
अरुणका लागि, तमोरका लागि ।
त्यो गीत विश्वप्रेमका लागि ।
नेपालीका लागि ।
३
कोट आधा ओडेर
कारखाना, अनुसन्धानशाला र उत्पादनक्षमताका विम्बमा
लक्ष्य गर्दा,
ढिलो सुतेको छिटो उठाउँदा मान्दैनन् आज
घुइँचो भए पनि बासी गन्ध भेटिन्छ बिहान
बस चल्छ, विद्युत खपत बढ्छ
कोठा, घर, कार्नेस उज्यालो बन्छ, अरू कुनै हुँदैन खलबल हुन्छ,
लाप्पा मारेर जाँड र सिँढीको छालमा हुस्से तन्किन्छ
प्रत्येक रात काट्दासँग एक विदेशी ‘एड’
अँगालेर निदाइदिन्छ कक्षमा भोलि अर्को प्राप्त गर्न,
बिगुल फुकिएको हुन्छ हामी जान्दैनौँ कस्तो नाच आफै नपुगी
यसमा विज्ञापन हुन उभिन्छु
खुला अक्षरहरू हातभरि टाँसिदिएर,
नसक्दा–नसक्दा निद्रा पर्दैन
विशुद्ध साहित्य कमजोर अर्थदर्शन, यसको चर्चा
आजभोलिको सस्तो फलाको
शङ्का, उपशङ्का, घृणाले थापेको त्यसैमा बजार छ,
कसैले बोकेको सहरको नमुना छ
तुफानी वेग भाषाभित्र कैदी बनेको छ
बर्सात, ठीक मानेमा बर्सात मान्न सकिँदैन
धरहरा सिँगारिएर सोकेसमा उङिबस्छ बैठकमा
कसलाई दरिद्र बन्न फुर्सद यहाँ,
कञ्चनजङ्घा, माछापुच्छ्रे खिइँदा–खिइँदा
स्टुडियोको पर्दामा हल्लिई मात्र दिन्छ, हिजोआज, सोकेसमा
यस्तो ठाउँ बेला–कुबेला वास खोज्नु बेकार हो
कोट आधा ओढेर, कोट आधा ओछ्याएर
डुल्दा आइमाईको तातो किन्ने कौडी छैन भनेकाठमाडौँ
रात काट्नुपर्दा पोस्टर बनेर काट्नुपर्छ।
४
मूसाको खोर
चाल मारेर उफ्रिन्छ, बुईँगलमा पुगेर मार्च गर्छ
चुँ चुँ गर्दै म्युजिकल पुच्छर देखेमा अलि हट्छ
सोफाको प्वालभित्र बैठकमा बसेको छ,
मुसो खोरमा पुग्दैन ।
चिरिप, चिरिप, डलर काट्छ, पौण्ड धानको बाला जस्तै बटुल्छ,
दुई गाडा उचालेर, दुई कान ठाडो पारेर,
भारतीय रुपियाँ गाजर जस्तै कुरुप कुरूप चपाएर बस्छ,
(अवमूल्यन पैसा हात हुँदैन)
भागवत र कानूनको पुस्तक साँवा अक्षर चिनेको छैन,
नून चाटे जस्तै कोठामा धुजा पताका पार्छ,
अन्न पानी बिर्सेर श्रमको तुना काट्छ बस्छ
(नव मूसो) अचेल खोर सुङ्दैन ।
